Kerstverhaal

Ik ben nog ouderwets van geest. Als ik ‘s middags bij een potje thee de laatste post en andere zaken in orde breng, verbaas ik me stilletjes dat ik ‘s avonds in Salzburg een nachtmis ga bijwonen. Opeens gaat het snel. Ik sta op, rij een half uurtje, wacht een uurtje op het vliegveld, vlieg een uurtje, wandel in één rechte lijn met mijn handbagage door de douane, babbel wat met een taxichauffeur en sta een kwartier later voor mijn hotel. Dit vereist van mij een lenigheid van geest die ik van heel ver moet halen. 

Maar dan rekt de tijd zich onmetelijk voor me uit. We wandelen door een nachtelijke stad, steken de brug over en verliezen ons in smalle straatjes die weer op intieme pleintjes uitkomen en oriënteren ons intussen op de kerktorens. 

Dan spoelen we met vele anderen door het kerkportaal naar binnen. Even verlies ik mezelf in de overrompelende hoeveelheid indrukken. Stralend licht valt over de barokke beelden, koper glanst, overal branden kaarsen en de rijke kleuren van het roomse leven omringen me, de wierook brandt in mijn neus, alle plaatsen zijn bezet, mensen staan langs alle wanden opeengepakt. De priester spreekt en zacht golvend wiegt het antwoord van de menigte door de ruimte. Het is bijna een mystieke ervaring uit een ander tijdperk. Met vaste tred komt er een priester langs. Hij heeft een vierkante kop met een vooruitstekende kaak, zinnelijke lippen en vrij lang haar dat onbeschroomd in allerlei richtingen naar beneden stroomt. Alsof hij zo uit een middeleeuws houtsnijwerk van Tilman Riemenschneider is gestapt.

Even later gaat het orkest spelen en klinken de stemmen van de solisten,- een mis van Haydn. En dan dringt het tot me door: zo moet het bedoeld zijn geweest. Galmend echoot de muziek door de ruimte die hier en daar de klanken verdoezelt.

Dan komt de nachtmis tot een einde en wordt Stille Nacht gezongen. Alle lichten gaan uit, alleen de kaarsen branden nog. Iedereen zingt alle coupletten uit het hoofd mee en omdat het lied in de oerversie wordt uitgevoerd klinkt nu tussen de coupletten de echo van het koor. Het is van een week makende schoonheid. De intensiteit waarmee zoveel mensen samen geconcentreerd het moment vorm geven is zeldzaam. Een onuitgesproken saamhorigheid bindt iedereen voor enkele minuten. 

Als het afgelopen is lopen we naar het brede voorportaal. Daar schud ik de hand van de middeleeuwse monnik. Zijn hand is warm en hij kijkt me vriendenlijk en aandachtig aan terwijl hij me ‘gesegnete Weihnachten’ toewenst. 

Buiten beieren alle kerkklokken oorverdovend over de stad. In de smalle straatjes dreunt het zo dat je elkaar met moeite kunt verstaan. Het is feest! Het is druk op straat, mensen lopen door de vrieskou in groepjes voor ons uit. Het is kerstmis geworden.